Pojezierze Gnieźnieńskie leży we wschodniej części Pojezierza Wielkopolskiego. W przybliżeniu zajmuje trójkąt wyznaczony przez Poznań, Inowrocław i Konin. Opisywany obszar charakteryzuje się młodo glacjalną rzeźbą terenu: rynny polodowcowe, morena czołowa, morena denna, równina sandrowa. Znajduje się tu kompleks jezior głównie rynnowych. Przez obszar przechodzi dział wodny III rzędu, rozdzielający zlewnię Noteci i Warty. Swoje źródła mają tu następujące rzeki: Wełna, Noteć Zach., Meszna. Obszar ma duże znaczenie w skali Wielkopolski dla zachowania zbiorowisk łąkowych wykształconych na pokładach wapna łąkowego, torfowisk oraz leśnych zbiorowisk, zwłaszcza łęgów. W lasach przeważają drzewostany mieszane. Do najlepiej zachowanych kompleksów leśnych należą lasy w okolicy Miradza i Skorzęcina z dobrze zachowanymi fitocenozami świetlistej dąbrowy, gradów środkowoeuropejskich i kwaśnej dąbrowy. Na dnie rynien, wzdłuż jezior oraz w bezodpływowych zagłębieniach zachowały się fragmenty łęgów olszowo-jesionowych i olsów. W zarastającej misie Jeziora Czarnego i Salomonowskiego wykształciły się zbiorowiska roślinności torfowiska niskiego i przejściowego.
Pojezierze Gnieźnieńskie – lista jezior:
- Jezioro Biezdruchowo
- Jezioro Biskupińskie
- Jezioro Budzisławskie
- Jezioro Budziszewskie
- Jezioro Chomiąskie
- Jezioro Gopło
- Jezioro Lednica
- Jezioro Mikorzyńskie
- Jezioro Niedzięgiel
- Jezioro Oćwieckie
- Jezioro Ostrowskie
- Jezioro Ostrówieckie
- Jezioro Pątnowskie
- Jezioro Powidzkie
- Jezioro Ślesińskie
- Jezioro Wilczyńskie
- Jezioro Żnińskie
Szanse i zagrożenia
Pojezierze Gnieźnieńskie od przeszło stu lat jest osuszane, a woda jest z niego wyprowadzana. Od połowy XIX wieku, gdy wybudowano kanał Ostrowo-Gopło woda odpływa z tego terenu. W połowie XX wieku zaczęły powstawać bardzo duże kopalnie odkrywkowe, które przyczyniają się do obniżenia poziomu wód gruntowych. Jednak obecnie władze kopalni zdają sobie sprawę z problemu i prowadzą działania proekologiczne. W szczególności duża szansę należy upatrywać w rekultywacji wyrobisk, gdzie wydobycie już zakończono. Wydaje się, że najlepsza perspektywa to zalanie takiego terenu wodą i stworzenie kolejnego jeziora.
Najciekawsze atrakcje turystyczne
Gniezno
Pierwsza stolica Polski. Co prawda z czasów piastowskich niewiele zostało, ale miasto ma wiele zabytków z późniejszych czasów. Większość z nich jest w doskonałym stanie. Warto odwiedzić stare miasto, Bazylikę Prymasowską czy Wzgórze Lecha.
Jezioro Gopło
Jezioro Gopło to jedno z najbardziej znanych jezior z całego Pojezierza Pomorskiego. Znajduje się ono na Pojezierzu Gnieźnieńskim, bezpośrednio nad jego brzegiem leży miasto Kruszwica. Nazwa jeziora pochodzi od plemienia Goplan, które niegdyś mieszkało nad jego brzegiem, a także od imienia nimfy wodnej ze znanej, polskiej legendy o Goplanie i Popielu. Jezioro ma ciekawą budowę – miejscami znajdują się tutaj bagna, a także wysepki na jeziorze. Jest również doskonałe do uprawiania sportów wodnych.
Pałuki – Biskupin
Jedną z krain, o której mało kto wie – choć wiele ludzi ją odwiedza – są Pałuki. Jest to teren wybitnie historyczny, dlatego doskonale nadaje się dla osób, które poszukują w trakcie wakacji ciekawych zabytków. To na obszarze Pałuk znajduje się osada w Biskupinie, która przypomina pierwsze średniowieczne tego rodzaju zabudowania. Pałuki to jednak nie tylko Biskupin – to również szereg kościółków i zamków, które powstawały wieku temu w tym regionie, czy też szlaki turystyczne idealne nie tylko do pieszych wędrówek, ale również jazdy na rowerze. Wielbiciele sportów wodnych znajdują tutaj np. miejsca do spływów kajakowych.
Kruszwica
Obszar Kruszwicy był istotnym punktem już od początku XI wieku, kiedy znajdowało się tutaj biskupstwo. Z czasem wieś robiła się coraz większa i dorastała do rangi miasta – leżała na środku szlaków handlowych i gospodarczych, a także była głównym ośrodkiem plemienia Goplan. Dzięki temu na terenie całej Kruszwicy oglądać można zabytki rangi światowej, na przykład Mysią Wieżę z XIV wieku czy wybudowany na początku XX wieku kościół świętej Teresy.
