Włodawa – miasto trzech kultur

Włodawa to miasto trzech kultur. Znajduje się tu kościół, cerkiew i synagoga.

Włodawa to miasto powiatowe, ulokowane na Garbie Włodawskim, w miejscu, gdzie rzeka Włodawka wpada do Bugu. Od wschodu granica Włodawy, to granica Państwa Polskiego na Bugu.

Włodawa - miasto trzech kultur
Włodawa – miasto trzech kultur

HISTORIA

Początki Włodawy nie są znane. We wczesnym średniowieczu istniał tu prawdopodobnie gród, należący do sieci Grodów Czerwieńskich. Po raz pierwszy Włodawę wspomina ruski kronikarz w Kronice Halicko-Wołyńskiej z racji pobytu tutaj kniazia Daniela, który przybył w te strony wraz z synem po najeździe Tatarów w roku 1241. W latach 1446–1447 pograniczne obszary wraz z Włodawą zostały włączone do Wielkiego Księstwa Litewskiego, a rzeką Włodawką przebiegała w tej okolicy granica między Koroną, a Litwą. O dalszych losach osady, zdecydowały wydarzenia roku 1475. W roku tym książęta Michał i Aleksander Sanguszkowie przejęli dobra włodawskie drogą zamiany z królem Kazimierzem Jagiellończykiem. Odtąd na ponad sto lat Włodawa stała się siedzibą rodu Sanguszków.  Sanguszkowie obok grodu we Włodawie wznieśli zamek drewniany i zadbali o gospodarczy rozwój osady. W XVI wieku właścicielem dóbr włodawskich został książę Andrzej Sanguszko, dzięki któremu Włodawa około roku 1534 otrzymała prawa miejskie, potwierdzone w 1540 roku. Stała się ośrodkiem konkurencyjnym dla leżącego po drugiej stronie Włodawki Orchowa, który należał do rodziny Krupskich. Przybywający do miasta i osiedlający się w nim Żydzi aktywizowali handel i spław towarów Bugiem i Wisłą. Wiek XVI sprzyjał rozwojowi  miasta. Pod koniec XVI wieku właścicielem Włodawy został Andrzej Leszczyński, wojewoda brzesko-kujawski, protestant. Włodawa stała się wkrótce silnym ośrodkiem protestantyzmu. Rządy Leszczyńskich sprzyjały dynamicznemu rozwojowi miasta. Osiedlali się tutaj z Czech, Moraw i Śląska innowiercy, którzy przyczynili się do intensywnego rozwoju rzemiosła. Klęski spadły na Włodawę w XVII w., kiedy to została zniszczona przez Kozacko-tatarskie wojska Bohdana Chmielnickiego i Tuchaj-Beja, a później przez Szwedów. W XVII wieku dobra włodawskie przejął Rafał Leszczyński, ojciec późniejszego króla polskiego Stanisława Leszczyńskiego. Jako żarliwy katolik, zlikwidował kalwiński zbór i szkołę, postawił nowe obiekty. Zadłużony sprzedał Włodawę właścicielowi sąsiedniej Różanki, Ludwikowi Konstantemu Pociejowi. Pociej  sprowadził do Włodawy paulinów z klasztoru na Jasnej Górze, budował im klasztor, przyobiecał budowę okazałej świątyni. Jego planom przeszkodziły wojny. Następca Ludwika Konstantego, Antoni Pociej, z racji ogromnych długów zmuszony był sprzedać Włodawę podskarbiemu litewskiemu, Jerzemu Flemmingowi, który był człowiekiem zamożnym i dobrym gospodarzem. Poprzez małżeństwo jego córki Izabeli z księciem Adamem Czartoryskim, Włodawa przeszła w ręce Czartoryskich, a potem Zamoyskich. Upadek Rzeczpospolitej zamknął perspektywy rozwojowe tego nadbużańskiego miasta. W połowie XIX wieku przestało być ono miastem prywatnym, stało się własnością rządu carskiego.

Obecnie Włodawa liczy około 15 tysięcy mieszkańców. Jest siedzibą władz powiatu, władz miejskich i Gminy Włodawa. Wielonarodowa, wielowyznaniowa i wielokulturowa przeszłość Włodawy ma ogromny wpływ na kształt obecnego życia kulturalnego miasta i regionu.

WARTO ZOBACZYĆ:

Kościół pw. św. Ludwika wzniesiony w latach 1739–1780 z fundacji Ludwika i Antoniego Pociejów, Flemingów i Czartoryskich, wg projektu architekta Pawła Fontany. Pod świątynią znajdują się krypty grobowe zakonników, Antoniego Pocieja oraz ostatnich właścicieli miasta – Zamoyskich. Wnętrze kościoła zdobi późnobarokowa polichromia z XVII w. uważana za dzieło malarzy paulińskich: braci Antoniego i Wojciecha Dobrzanieckich z Jasnej Góry i Gabriela Sławińskiego. Polichromia wykonana techniką al fresko, przedstawia, między innymi: cykl scen z życia św. Ludwika, sceny z Nowego Testamentu, iluzjonistyczne ołtarze i kopułę oraz inne elementy architektoniczne ołtarzu głównym znajduje się obraz Matki Boskiej Częstochowskiej, w srebrnej sukni.

Klasztor oo. Paulinów – wzniesiony w latach 1711–1717 wg projektu architekta Józefa Pioli. Na elewacji widnieje tablica upamiętniająca fundatora Ludwika Pocieja. W pobliżu klasztoru znajduje się budynek folwarczny (kuchnia klasztorna) zbudowany na krawędzi skarpy nadbużańskiej w poł. XVIII w. Ta późnobarokowa murowana, podpiwniczona budowla po kasacie zakonu w 1864 roku została zamieniona na mieszkania. Po zewnętrznej stronie ogrodzenia kościoła znajduje się figura św. Jana Nepomucena z XVIII w.

Cerkiew prawosławna p.w. Narodzenia Najświętszej Marii Panny – zbudowana w latach 1893-95–1842 w stylu bizantyjsko-klasycystycznym, na planie krzyża greckiego z wieżą i trzema absydami. Wewnątrz znajduje się klasycystyczna polichromia z 1842 r. oraz ikonostas z 1843 r. z ikonami XVII i XVIII-wiecznymi. Cerkiew jest usytuowana na krawędzi skarpy nadbużańskiej.


Zespół Synagogalny: Wielka Synagoga, Mała Synagoga, Dom Pokahalny. Obecnie Muzeum Pojezierza Łeczyńsko-Włodawskiego.

  • WIELKA SYNAGOGA zbudowana w późnobarokowym stylu, na miejscu drewnianej świątyni w latach 1764–1774, częściowo z fundacji Czartoryskich. Jest budowlą prostokątną, z kwadratową salą męską z dwoma parterowymi babińcami wzdłuż jej boków. W frontowych narożach znajduje się para piętrowych alkierzy i prostokątny przedsionek pomiędzy nimi. Jedynym zachowanym elementem wyposażenia sali męskiej jest neobarokowa, wykonana na stiuku i bogato polichromowana szafa ołtarzowa (aron ha-kodesz) z 1936 r.
  • MAŁA SYNAGOGA wzniesiona pod koniec XVIII wieku. Spełniała dwie funkcje, była domem modlitwy, jak również miejscem studiów Tory i ksiąg religijnych. Pochodzące z lat 30-tych XX w. malowidła ścienne sali męskiej przedstawiają postaci zwierząt, instrumenty, znaki zodiaku, jak również teksty modlitw i psalmów. Z pierwotnego wyposażenia Domu Modlitwy zachowały się jedynie drewniane obramowania szafek na księgi talmudyczne. Zniszczone zostały szafa ołtarzowa i bima.
  • DOM POKAHALNY z 1928 r. zbudowany przez Mordechaja-Motl Bigmana. Budynek pełnił funkcję administracyjną gminy żydowskiej, mieściła się w nim biblioteka żydowska.

Czworobok – usytuowany w centrum rynku unikatowy w Polsce przykład kramów i jatek z okresu baroku. Wybudowany na planie kwadratu, z obszernym wewnętrznym dziedzińcem, do którego wiodą dwie bramy wjazdowe.

Wodowskaz na Bugu – we Włodawie mierzy się poziom wody na Bugu podawany na antenie Polskiego Radia. Każdy sam może odczytać poziom wody i z odczytem udać się do Punktu Informacji Turystycznej, znajdującego się na ul. Rynek 4, gdzie otrzyma certyfikat potwierdzający dokonanie pomiaru.

Artykuł pochodzi z portalu: http://www.turystyka-pojezierze.pl/

Zostaw komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

54 − 46 =

Scroll to Top