Gmina Cyców. Miejsce bitwy polsko-bolszewickiej z roku 1920
HISTORIA
Cyców to miejsce o szczególnej randze w historii naszego kraju. Bój pod Cycowem, choć prowadzony z dala od miejsc gdzie decydowały się losy wojny polsko-bolszewickiej, przeszedł do historii oręża polskiego jako efektowne i błyskotliwe zwycięstwo kawalerii polskiej nad przeważającymi siłami wroga. Na Lublin została skierowana brygada bojowa generała Dotola z Grupy Mozyrskiej (przeważająca dwukrotnie siły polskie). Na 16 sierpnia 1920 r. zaplanowano rozgromić piechotę polską i rozpocząć przerwany marsz na Lublin. Po ciężkich walkach 15 i 16 sierpnia w okolicach Garbatówki, Świerszczowa, Cycowa, Wólki Cycowskiej, Głębokiego siły bolszewickie zostały odparte. Decydującą rolę odegrała szarża 3 i 7 pułku ułanów oraz taktyczne umiejętności mjr Zygmunta Piaseckiego. Grupa Dotola została zdezorganizowana i nie odegrała już żadnej roli w nadchodzących wydarzeniach. Jak powiedział Marszałek Piłsudski – 16 sierpnia był dniem, który zawrócił losy wojny w kierunku zwycięstwa nad wrogiem. Bohaterowie wojny polsko-bolszewickiej zostali pochowani na cycowskim cmentarzu wojennym. W centrum Cycowa znajduje się pomnik, zbudowany na kształt przydrożnej kapliczki, zwieńczony krzyżem, a na nim napis: „Chwała bohaterom wojny polsko-bolszewickiej poległym w zwycięskiej bitwie na polach gminy Cyców 15–16 sierpnia 1920 r.”. Miejscowość Cyców, z datą 16 sierpnia 1920 znalazła się na płycie Grobu Nieznanego Żołnierza w Warszawie.
Historia starego, nie użytkowanego dziś kościoła w Cycowie jest typowa dla wielu świątyń wschodniej Polski, gdzie na mocy unii brzeskiej z 1596 r. część wyznawców prawosławia uznała papieża za głowę Kościoła i przyjęła dogmaty katolickie, zachowując bizantyjski ryt liturgiczny. Początkowo była to cerkiew unicka p.w. św. Michała Archanioła, zbudowana w latach 1860–1870 w stylu bizantyjskim. Od 1875 r. po kasacie unii – cerkiew prawosławna, a od 1918 r. kościół rzymskokatolicki pod wezwaniem Opieki świętego Józefa. Naprzeciw kościoła znajduje się figura NMP z 1862 roku. Podobną historię ma świątynia drewniana w położonym nieopodal Świerszczowie, której budowę zakończono w 1795 r. Po likwidacji przez władze carskie unickiego biskupstwa na Chełmszczyźnie kościół unicki zamieniono na cerkiew prawosławną, a od 1921 r. do chwili obecnej pełni funkcję kościoła rzymskokatolickiego pod wezwaniem świętego Bazylego.
WARTO ZOBACZYĆ
Szkolna Izba Tradycji 7 Pułku Ułanów Lubelskich
Od 2005 r. w Zespole Szkół im. 7 PUL w Cycowie istniej Szkolna Izba Tradycji 7 Pułku Ułanów Lubelskich. Zgromadzone zbiory udostępniane są zwiedzającym w dwóch salach. W sali wystawowej prezentowana jest historia bitwy pod Cycowem w 1920 r. oraz dzieje 7 Pułku Ułanów – plansze tematyczne poświęcone barwom i tradycji, dokumenty i zdjęcia pułku, jego żołnierzy i kadry oficerskiej oraz eksponaty, na które składają się odznaczenia, medale, elementy oporządzenia i uzbrojenia polskiego kawalerzysty. Wśród nich najcenniejsze to kompletne i oryginalne mundury ułańskie – pułkownika Aleksandra Bielaka oraz rotmistrza Aleksandra Onoszko. W sali wykładowej znajdują się plansze tematyczne i fotografie dokumentujące współpracę szkoły z 7 Dywizjonem Ułanów Lubelskich z Tomaszowa Mazowieckiego.
Artykuł pochodzi z portalu: http://www.turystyka-pojezierze.pl/
