O parku
Mazowiecki Park Krajobrazowy wśród wielu zalet ma jedną podstawową. Nie trzeba wyjeżdżać z Warszawy, aby się w nim znaleźć. Jego północną granicę wyznacza Rezerwat im. Króla Jana Sobieskiego. Wystarczy wsiąść w autobus miejski nr 525, który dowiezie nas do samego rezerwatu i co za tym idzie do Mazowieckiego Parku Krajobrazowego. Park ten został utworzony w celu ochrony lasów i najcenniejszych przyrodniczo obszarów po prawej stronie Wisły.
Obejmuje teren dzielnic warszawskich: Wawer i Wesoła, oraz gmin: Józefów, Otwock, Wiązowna, Karczew, Celestynów, Kołbiel, Osieck, Sobienie Jeziory oraz Pilawa. Swym zasięgiem obejmuje prawie 16 000 hektarów lasów i łąk.Na mapach z końca XVIII w. tereny te zaliczane były do dużego kompleksu leśnego zwanego Puszczą Osiecką. Puszcza miała ogromny wpływ na to, co dzisiaj na tym terenie najcenniejsze. Większość pomników przyrody to sędziwe drzewa pamiętające puszczańskie czasy. Najstarsze ślady bytności Słowian na tych terenach pochodzą z VI–VII wieku z okolic Całowania, choć ślady osadnictwa są jeszcze starsze. I w tym miejscu pojawia się niezwykła nazwa, która przeplata się w różnych kontekstach w prawie wszystkich opracowaniach dotyczących Mazowieckiego Parku Krajobrazowego.
Całowanie to wieś przylegająca do najcenniejszego kompleksu łąk zwanego „Bagno Całowanie”. Skąd taka nazwa? Być może miała na nią wpływ niezwykła roślina – paproć – nasięźrzał pospolity. Ta niewielka roślina, magiczne ziele, miało zwabić do panny zalotników.
Bagno Całowanie to również raj dla ptaków. Ci, którym nie trudno wstać jest o świcie, tam mogą dokonać wielu niezwykłych obserwacji ornitologicznych. Tam też można spotkać skąpanego w mgłach łosia. Łosie mogą się na nas natknąć również w innych miejscach Parku. Większość rezerwatów powołanych w granicach Parku to rezerwaty chroniące torfowiska, a tam najłatwiej o spotkanie z tym tajemniczym zwierzem. Torfowiska, bagna, kryją wiele tajemnic, być może, dlatego tak często występują w legendach i bajkach. Już sam zapach bagna, ale i chronionej rośliny o tej samej nazwie “bagno”, wprowadza niezwykły nastrój, a jeśli doda się do tego klangor żurawi, rechot żab albo widok małej roślinki – rosiczki pożerającej muchę, wrażenia z wyprawy pozostaną na długo.
Te najciekawsze torfowiska, ukryte w leśnych gęstwinach, są całkiem łatwo dostępne. Należy tylko pamiętać, że w granicach rezerwatu należy poruszać się wyłącznie po szlakach i ścieżkach wytyczonych dla turystów. Wędrując po Mazowieckim Parku Krajobrazowym nie zapomnijmy od czasu do czasu spoglądać w niebo. Kto wie może uda się zobaczyć bociana, który wcale nie wygląda jak każdy porządny bocian? Czarny bocian, niezwykle rzadki na terenie Polski ptak, znalazł tutaj wystarczająco spokojne miejsca na założenie gniazd. Jego wizerunek widnieje w logo Parku.
Inny niezwykły ptak, mieniący się kolorami – zimorodek, upodobał sobie brzegi rzeki Świder. Do Świdra mieszkańcy Warszawy ciągnęli od dawna. To tu pojawiły się pierwsze plaże dla nudystów. Nic dziwnego, bowiem Świder wije się tworząc urocze zakątki, z naturalną roślinnością, do tego jest rzeką płytką, bezpieczną, choć nie brak w niej prawdziwych głębin. Spotkać nad nią też można bobra a jej dziki charakter, dzięki ochronie rezerwatowej, stawia ją w gronie najpiękniejszych rzek Mazowsza.
Od Świdra bardzo blisko jest do następnego rezerwatu, w którym jest śródleśne jeziorko „Torfy”. Dla mieszkańców Otwocka i Karczewa, jest to miejsce spacerów.Tuż obok w drewnianym stuletnim budynku mieści się Ośrodek eukacyjno – muzealny “Baza Torfy” Mazowieckiego Zespołu Parków Krajobrazowych. Malutkie muzeum pełne jest ciekawych eksponatów. Tam można zobaczyć jak wygląda hajstra, czapla siwa, jak duży jest bielik, czym się różni kruk od gawrona. Część etnograficzna wystawy prezentuje zaś kulturę regionu kołbielskiego.
Na osobną wycieczkę zasługuje Otwock, który powstał jako miejscowość letniskowa, a ze względu na otaczające lasy sosnowe – uzdrowisko. Do jego rozwoju przyczynił się Michał Elwiro Andriolli, który wprowadził do nadświdrzańskiego krajobrazu charakterystyczny typ ozdobnego budownictwa drewnianego, nazwanego pół wieku później przez innego artystę, poetę Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego „świdermajerem”. Dzisiaj można jeszcze podziwiać niezwykłe drewniane domy.
W Karczewie natomiast na uwagę zasługuje barokowy kościół z malowidłami M.E. Andriollego.
Na obszarze Parku i w jego okolicy zachowały się XIX-wieczne murowane dwory, m.in. w Celestynowie, Łucznicy, Radachówce, Rudnie, Kołbieli, Sobiekursku, Sobieniach Szlacheckich, Sufczynie, Zamajdanie – Olszynach.
Planując wędrówkę należy też wziąć pod uwagę historię ostatniej wojny światowej i odwiedzić Celestynów, opisany w książce “Kamienie na szaniec” a znany z walk harcerzy z okupantem.
Mazowiecki Park Krajobrazowy jest powiązany szlakami turystycznymi i ścieżkami rowerowymi z Warszawą. Najdogodniejsze połączenie stanowi historyczny odcinek Kolei Nadwiślańskiej
Ośrodek edukacyjny „BAZA TORFY”
Ośrodek edukacyjny „Baza Torfy” w Karczewie znajduje się nieopodal rezerwatu przyrody „Na Torfach” na terenie Mazowieckiego Parku Krajobrazowego im. Czesława Łaszka i mieści się w budynku ponad 100 letniej leśniczówki. Działalność edukacyjna w „Bazie Torfy” prowadzona jest od 1995 roku.
Powstanie ośrodka miało na celu propagowanie roli i funkcji jaką odgrywa Mazowiecki Park Krajobrazowy w ochronie i kształtowaniu środowiska przyrodniczego, umożliwienie nauczycielom prowadzenia edukacji ekologicznej na terenie Parku, prezentowanie walorów przyrodniczych, kulturowych, historycznych i krajobrazowych MPK oraz czynne angażowanie dzieci i młodzieży w programy ochrony przyrody. W tym celu we wnętrzu budynku „Bazy Torfy” zorganizowana została wystawa z ciekawą ekspozycją przyrodniczą, charakteryzującą podstawowe typy siedlisk i gatunków fauny występujących na terenie Mazowieckiego Parku Krajobrazowego im. Czesława Łaszka.
Proponowane zajęcia przygotowują dzieci i młodzież do umiejętnego i aktywnego obserwowania natury oraz poznawania jej regionalnych wartości przyrodniczych i środowiskowych. Natomiast druga część wystawy prezentuje pamiątki etnograficzne i kulturowe z regionu kołbielskiego oraz przedmioty archeologiczne.Ekspozycja ma na celu przybliżenie zwiedzającym kultury i pokazanie tradycyjnych narzędzi związanych z codziennym życiem i pracą mieszkańców naszego regionu.
Na terenie bazy wielką atrakcją cieszy się woliera z żywym wilkiem szarym o imieniu Zew, który został tutaj sprowadzony w 2005 roku z prywatnego Zoo w Kadzidłowie. Na zewnątrz zaprezentowane są również typy budek lęgowych dla różnych gatunków ptaków, tablice edukacyjne oraz ciekawa budowla, jaką jest piwnica dla nietoperzy.
W 2009 roku otwarto drewnianą wiatę edukacyjną, która umożliwia prowadzenie zajęć dla większej liczby osób.
Ponurzyca
Wieś powstała na przełomie XVIII i XIX wieku jako wieś czynszowa w starostwie niegrodowym osieckim, składa się z rozrzuconych kilku kolonii położonych na wzgórzach i w zagłębieniach terenu, czyli po ’’norach’’- stąd nazwa wsi.
Nieopodal kolonii Mętraki znajduje się tzw. “Czarci Dół”- zbiorowisko głazów będących przypuszczalnie śladem cmentarzyska grobów kloszowych. Okoliczna ludność wiąże z tym miejscem wiele ciekawych opowieści o tajemniczych zdarzeniach, diabłach władających duszami ludzi. Ponurzyca jest jedną z najpiękniej położonych wsi na Mazowszu, obfitująca w liczne punkty widokowe-piękne widoki na Górę Kalwarię i Czersk.
Torfowisko Całowanie
Bagno Całowanie to jedno z największych torfowisk Mazowsza, położone w południowo-zachodniej części Mazowieckiego Parku Krajobrazowego. Miejsce to od lat znane jest przyrodnikom jako ostoja zagrożonych gatunków zwierząt i siedlisko cennej flory. Postępujące odwodnienie, zaniechanie użytkowania kośnego, wydobycie torfu i coraz liczniejsze pomysły na komercyjne zagospodarowanie obszaru torfowiska, mogą już wkrótce doprowadzić do zniszczenia tych wartości.
Torfowisko Całowanie jest ostoją ptaków o randze krajowej (wg klasyfikacji Ogólnopolskiego Towarzystwa Ochrony Ptaków). Najciekawsze są lęgowe ptaki siewkowate: zagrożony kulik wielki (Numenius arquata) – 7-8 par, rycyk (Limosa limosa), krwawodziób (Tringa totanus) i bekas kszyk (Gallinago gallinago). Na turzycowiskach zakładają też gniazda drapieżne błotniaki łąkowe (Circus pygargus) i licznie występujące derkacze (Crex crex) – gatunek zagrożony w skali światowej.
Gnieżdżą się też bocian czarny (Ciconia nigra), żuraw (Grus grus) i bączek (Ixobrychus minutus), a na polowanie przylatują orliki krzykliwe (Aquila pomarina) i trzmielojady (Pernis apivorus). W latach dziewięćdziesiątych sporadycznie gnieździł się też błotniak zbożowy (Circus cyaneus) i prawdopodobnie sowa błotna (Asio flammeus). Występują tu także m.in. dudek (Upupa epops), sowa pójdźka (Athene noctua) i srokosz (Lanius excubitor). Bezkręgowce są słabo zbadane; zwraca uwagę reliktowy, ginący gatunek motyla – czerwończyk fioletek (Lycaena helle).
Poza wartościami przyrodniczymi, obszar Bagna Całowanie ma też znaczenie archeologiczne – na jednej z wydm odkryto liczne ślady pobytu łowców reniferów z epoki lodowej.
Artykuł pochodzi z portalu: http://parkiotwock.pl/
