Opis jeziora
Jezioro Pluszne Wielkie leży w lasach łańskich na Pojezierzu Olsztyńskim. Najbliższym miastem jest Olsztynek, do którego można dojechać drogą ekspresową S7. Nad samo jezioro prowadzi droga krajowa nr 58 z Olsztynka w kierunku Szczytna, ale można tez pojechać leśną szosą od strony Stawigudy. Jezioro leży całkowicie w lesie. Jedyne niezalesione tereny to niewielka wieś Pluski.
Jezioro ma 908 hektarów powierzchni. Maksymalna głębokość wynosi 52 metry, a średnia 15. Długość linii brzegowej to 30 kilometrów. Linia brzegowa jest silnie rozbudowana. Tworzy 7 półwyspów i liczne zatoki. Długa i wąska zatoka, rozciągająca się od Zielonowa po Kołatek, bywa nazywana jako jezioro Pluszne Małe. Na jeziorze są trzy wyspy: największa o powierzchni około 4,7 hektara nazywana Sztork, zadrzewiona, leży na plosie naprzeciwko wsi Pluski, pozostałe dwie małe, niskie, bezdrzewne, otoczone szuwarami. Z południowej części jeziora wypływa Kanał Swaderki. Prowadzi do jeziora Poplusz Wielki, który łączy się z rzeką Marózką, a następnie z Łyną i Jeziorem Łańskim. W 2002 roku wody jeziora zakwalifikowano do II klasy czystości natomiast zbiornik do I kategorii podatności na degradację.
Wakacje nad jeziorem
Pluski to główna miejscowość letniskowa nad brzegiem. Jezioro Pluszne Wielkie przede wszystkim jest podziwiane z ośrodków wypoczynkowych. Jednak, ci którzy poszukują kwatery agroturystycznej lub chcą poczuć klimat mazurskiej wsi powinni przyjechać do Plusek. Jest to wieś, gdzie nadal jest wiele przedwojennych pruskich domów krytych dachówką. Oczywiście są też nowe. We wsi jest kilka smażalni ryb, kościół, sklep, publiczna plaża i przystań żeglarska. Jednak zabudowa jest gęsta i osoby, które szukają ciszy powinny szukać noclegu na obrzeżach lub w Zielonowie na drugim brzegu jeziora.
Kto chce poznać oryginalny klimat jeziora Pluszne Wielkie powinien wybrać się do jednego z sześciu ośrodków wypoczynkowych nad jeziorem. Ośrodki są zróżnicowane. Oferują zarówno warunki hotelowe jak i typowe domki drewniane. Są wyremontowane i spełniają współczesne standardy.
Jezioro Pluszne Wielkie dla nurków
Na początku lat dziewięćdziesiątych, na początku lata można było podziwiać dno jeziora na głębokości 6 metrów. Z biegiem czasu letnie zakwity glonów stawały się coraz dłuższe i silniejsze, pozbawiając Jezioro legendarnej czystości. Na przełomie wieków, dwa metry przejrzystości w lecie było czystą wodą, a dopiero jesienią i wczesną wiosną osiągało 3-4 metry przezroczystości. Na szczęście kanalizacja wsi i ośrodków wypoczynkowych w połączeniu z większą dbałością o czystość jeziora przynosi skutki. Widoczność w Jeziorze poprawiła się znacznie.
Przed wybuchem II wojny światowej Niemcy wybudowali tu lotnisko, z którego startowały we wrześniu 1939 roku bombowce lecące nad Warszawę. W czasie wojny działała tutaj szkoła lotnicza pilotów bombowców nurkujących Ju-87. W 1944 roku ponownie przekształcono lotnisko w miejsce stacjonowania maszyn bojowych. Po zdobyciu lotniska w styczniu 1945 roku przez Armię Czerwoną zaczęły stacjonować na nim samoloty z czerwoną gwiazdą. Z chwilą powstania rządowego ośrodka wypoczynkowego w Łańsku lotnisko zostało zamknięte.
W okresie działania lotniska mała wysepka w południowej części jeziora była tarczą celowniczą dla betonowych bomb, zrzucanych przez niemieckie samoloty. Z opowieści miejscowej ludności wynika, iż ćwiczenia prowadzono zarówno w nocy jak i w dzień. Do nocnych nalotów służyły dwa przeciwlotnicze reflektory umieszczone na wieżach po przeciwległych stronach zatoki. Na wyspie była wybudowana prostokątna betonowa platforma, którą po wojnie rozebrano. W okolicy wyspy w wodzie jest wiele szkoleniowych bomb zarówno z betonu jak i z innych materiałów. To jeden z powodów, dlaczego Jezioro Pluszne Wielkie jest chętnie odwiedzane przez nurków.
Warunki dla wędkarzy
Dno i brzegi jeziora Pluszne Wielkie są piaszczyste o zmiennej głębokości z wypłyceniami i wyspami. Linię brzegową jeziora urozmaicają liczne półwyspy i zakola o stromych spadkach, pozbawione trzcin. Na jeziorze Pluszne wędkarze znajdą mnóstwo atrakcyjnych miejscówek świetnie nadających się do wędkowania. Najciekawsze miejsca znajdują się na zachodnim brzegu jeziora. Jeziorem zarządza Gospodarstwo Rybackie Szwaderki. Wymagane jest wykupienie zezwolenia poza kartą wędkarską. 30 – 40 lat temu jezioro było znane z dużej ilości ogromnych ryb. Jednak ostatnimi laty jest ich zdecydowanie mniej. Nawet dzierżawca obniżył klasę jeziora z łowiska specjalnego do ogólnodostępnego. Zapewne wynika to z przełowienia akwenu sieciami i jednoczesnego małego zarybiania. Ryby, które powinny tu żyć to: boleń, lin, miętus, okoń, pstrąg potokowy, sandacz, sieja, szczupak, troć jeziorowa, węgorz.
Podsumowanie
Jezioro Pluszne Wielkie jest pięknym dużym jeziorem. Jest czyste i spokojne, ponieważ leży w lesie. To doskonałe miejsce na letni wypoczynek dla osób, które chcą unikać tłoku. Atrakcji jest wiele. Zarówno w wodzie jak i w okolicy.
