Janów Podlaski to miejscowość słynąca głównie z hodowli koni czystej krwi arabskiej, oraz corocznych aukcji koni przyciągająca licznych hodowców i wystawców z kraju i z zagranicy.
Historia miasta
W miejscu dzisiejszej osady Janów Podlaski istniała wieś Porchów, o której najwcześniejsza wzmianka pochodzi z okresu średniowiecza. Podlasie stanowiło wówczas własność Wielkiego Księstwa Litewskiego. Dnia 13 maja 1428 r. wieś Porchów zastała przekazana wraz z innymi dobrami ziemskimi przez Księcia Witolda biskupowi łuckiemu. Z tego też roku pochodzi pierwszy drewniany kościół p.w. św. Trójcy, wzniesionego prawdopodobnie w miejscu obecnego kościoła pod tym samym wezwaniem. W 1437 roku donacja została potwierdzona przez Zygmunta Wielkiego Księcia Litewskiego. Około 1450 r. po spaleniu Łucka przez Tatarów biskup łucki Jan Łosowicz przeniósł do Porchowa swoją rezydencję. Ten sam biskup w 1465 r. uzyskał od króla Kazimierza Jagiellończyka prawa miejskie chełmińskie, nadając mu nazwę Janów od swojego imienia. Do 1796 r. rezydowało tutaj kolejno 43 biskupów.
Miasto dzięki dogodnemu położeniu przy traktach handlowych i przeprawie przez Bug rozwijało się pomyślnie. Pod koniec XV w. stał tu zamek biskupów i 2 kościoły. W XVII w. na zaproszenie bp. Stanisława Gomulińskiego do Janowa przybyli oo. Dominikanie. Pożar w 1620 r. i wojny szwedzkie spowodowały zniszczenie miasta wraz z zamkiem. W XVIII w. zbudowano nowy pałac biskupi i świątynie. Podczas powstania kościuszkowskiego w 1794 r. pałac biskupi ponownie uległ zniszczeniu. Od 1818 r. do 1866 r. była tu siedziba diecezji podlaskiej, a w 1868 r. odebrano Janowi prawa miejskie. W latach 1896–1912 mieszkał tu inż. Czesław Tański, pionier polskiego lotnictwa, który przeprowadzał w okolicy próby konstruowanych przez siebie szybowców i lotni. W 1918 r. Janów odzyskał prawa miejskie, został też znowu stolicą diecezji podlaskiej, którą jednak w 1924 r. przeniesiono do Siedlec. Dziś jest to znany ośrodek agroturystyczny.
Do zabytków Janowa należą:
- zespół pokatedralny w skład, którego wchodzi barokowy kościół p.w. św. Trójcy zbudowany w latach 1714–1735 z inicjatywy bp. Aleksandra Wyhowskiego. We wnętrzu znajduje się barokowe wyposażenie z XVIII w., ołtarz główny w stylu regencji, 12 obrazów ze szkoły Franciszka Smuglewicza (XVIII–XIX w.), stalle biskupie. W ołtarzu relikwie św. Wiktora, męczennika z III w. Dzwonnica z 1745 r. i gmachy seminarium duchowego z połowy XVIII w., które istniało w Janowie w latach 1685–1939. Plebania z połowy XIX w., ogrodzenie z przełomu XVIII i XIX w., pawilon ogrodowy z połowy XVIII w.
- kościół p.w. św. Jana Chrzciciela podominikański, zbudowany w 1465 r., spalony przez Szwedów, odbudowany w latach 1790–1801 r., o szacie klasycystycznej. Przekształcony w cerkiew prawosławną w 1874 r., jednakże w 1918 r. zwrócony katolikom. Brama – dzwonnica z 1874 r. w stylu rosyjsko-bizantyjskim. Z pałacu wzniesionego w latach 1770–1780 zachowały się jedynie oficyny, fosa i część obwałowań ziemnych. Grota Naruszewicza z 1796 r., która znajduje się w parku z XVIII–XIX w., gdzie biskup spędzał długie godziny na rozmyślaniach.
Stadnina koni Arabskich
W Wygodzie, 2 km od Janowa, znajduje się znana na całym świecie stadnina koni. Janowską stadninę założył w 1817 r. rząd Królestwa Polskiego za zgodą cara Aleksandra I, a pierwszym dyrektorem został hrabia Aleksander Potocki, który wyszukiwał najpiękniejsze zwierzęta w hodowlach wielkiego imperium rosyjskiego. W latach 40. XIX w. Henryk Marconi zaprojektował 2 stajnie – Zegarową i Cugową, w końcu wieku powstały jeszcze 4 inne, a w początku XX stulecia – kolejne budynki stajenne, a także mieszkalne dla pracowników.
Stadnina w Janowie Podlaskim corocznie w sierpniu organizuje najbardziej prestiżowe pokazy i aukcje koni czystej krwi arabskiej, na które zjeżdżają hodowcy i kupcy z całego świata.
Strona internetowa stadniny: https://skjanow.pl/
Artykuł pochodzi z portalu: http://www.turystyka-pojezierze.pl/
