Jak dotrzeć nad Jezioro Łańskie
Jezioro Łańskie leży na Pojezierzu Olsztyńskim w odległości około 20 kilometrów od Olsztyna. Mogło by to oznaczać, że jest dobry dojazd, ale jest to zwodnicze. Przez ponad 50 lat nad jeziorem była jednostka wojskowa zajmująca się ochroną znajdującego się tam rządowego ośrodka wypoczynkowego. Więc teren nie był dostępny dla turystów i nie było powodu do budowy dobrych dróg. Teraz ośrodek jest ogólnie dostępny, ale drogi nie zostały rozbudowane. Aby dojechać nad jezioro należy wybrać jedną z dwóch dróg. Można zjechać z drogi ekspresowej S51 w Stawigudzie i leśnymi drogami jechać do Łańska. Można tez jechać z drugiej strony – drogą krajową nr 58 do Kurek i tam wybrać się wschodnią stroną jeziora na Półwysep Lalka lub zachodnią stroną do Rybaków. Drogi wokół jeziora są asfaltowe, bardzo wąskie i dziurawe.
Opis jeziora
Jezioro Łańskie jest dosyć duże. Powierzchnia lustra wody wynosi 1070 hektarów. Jest również głębokie nawet do 54 metrów. Średnia głębokość to 16 metrów. Jezioro zajmuje rynnę o przebiegu południkowym. Linia brzegowa jest urozmaicona. Jest kilka zatok i półwyspów, a także wyspy. Największa z nich o nazwie Stodółka ma 5 hektarów powierzchni. Niemal cały brzeg jest porośnięty lasami. Lasy na wschodnim brzegu objęte są ochroną w rezerwacie Las Warmiński.
Turystyka nad jeziorem
Obecnie każdy może przyjechać nad jezioro – nie ma już żołnierzy, którzy pilnują dostępu. Jednak blisko 50 lat ograniczania dostępu robią swoje. W zasadzie nie ma tu publicznych plaż. Trzeba udać się do jednego z kilku ośrodków. Obecnie działają trzy. Na zachodnim brzegu znajduje się sanatorium należące do Caritas. W północnym krańcu znajdziemy rządowy Ośrodek Wypoczynkowy Łańsk, a na półwyspie Lalka znajduje się ośrodek żeglarski. Był jeszcze jeden ośrodek – Cyranka. Obecnie jest w rękach prywatnych i nie jest udostępniony dla turystów.
Historia ośrodka Łańsk
Z Łańskiem związana jest przedwojenna i powojenna historia, która stanowi o unikalności tego malowniczego miejsca. Ośrodek wypoczynkowy został powołany do życia w latach 50-tych XX wieku na potrzeby wypoczynku dla przedstawicieli rządu. Zasłynął jako legendarny kurort i miejsce polowań PRL-owskich dygnitarzy oraz odwiedzin wielu znanych gości zagranicznych. Unikatowość obiektu oparta jest między innymi na legendzie zakazu wstępu do tak zwanego „imperium łańskiego”. Walorem historycznym Łańska jest architektura budynków. „Puszcza” to przedwojenny pałacyk myśliwski o charakterystycznej dla rejonu Warmii i Mazur architekturze w konstrukcji ryglowej z dachem krytym strzechą. Kolejnym obiektem, nawiązującym architektonicznie do typowego budownictwa tego regionu, jest położona również nad jeziorem willa z muru pruskiego „Gawra” (obecnie poddana rewitalizacji). Wille „Leszcz”, „Okoń” i „Stynka” są typowymi budynkami zrealizowanymi w latach 50’-60’ XX wieku i stanowią świadectwo architektury z okresu PRL. Domki typu „Finka” to wzór architektury skandynawskiej lat 70-tych, która spełnia funkcję podmiejskiego bungalowu. Przez kolejne lata Łańsk odwiedzało wielu polityków: Hermann Goering, Bolesław Bierut, Władysław Gomułka, Mieczysław Rakowski, Nikita Chruszczow, Leonid Breżniew, szach Iranu Mohammad Reza Pahlawi, Josip Broz Tito, król Belgów Baldwin I Koburg, Erich Honecker, Fidel Castro, Edward Gierek, Teodor Palimąka, Jacek Kuroń, a także wielu członków rządu Polski z ostatnich 30 lat. Obecnie ośrodek jest ogólnie dostępny dla każdego, kto dokona rezerwacji.
Jezioro Łańskie dla wędkarzy
Rzeźba dna jest bardzo urozmaicona z licznymi głęboczkami, górkami podwodnymi. Ławica przybrzeżna jest piaszczysto-mulista, dno muliste, miejscami kamieniste. Roślinność raczej skąpa. Występują tu następujące ryby: boleń, lin, miętus, okoń, pstrąg potokowy, sandacz, sieja, szczupak, troć jeziorowa, węgorz. Jezioro jest dzierżawione przez Gospodarstwo Rybackie Szwaderki. Tam też należy wykupić zezwolenia na połów ryb. Ponieważ do roku 1990 bywało tu bardzo mało ludzi, a jezioro było stale zarybiane, to było rajem dla wędkarzy. Później to się zmieniło i ryb znacznie ubyło. Gospodarstwo dostało dofinansowanie z Europejskiego Funduszu Rybackiego Programu Operacyjnego Ryby 2007-13. Dzięki temu mogło zająć się modernizacją obiektów akwakultury, a także poprawić warunki hodowli poprzez natlenianie wody. Skutkiem tego jest intensywne zarybianie od roku 2017. Zapowiada się, ze po 30 latach przerwy, jezioro znowu będzie rajem dla wędkarzy.
